4 – Inwazja Mongołów Dżungarskich; Pema Gjurme Gjatso

Historia Mindrolling: część IV

Inwazja Mongołów Dżungarskich

Niniejszy fragment ma za zadanie przedstawić tło i polityczną historię Tybetu w czasach, gdy Ciögjal Terdag Lingpa odchodzi w parinirwanę, a Locien Dharmaśri i Pema Gjurme Gjatso zostają zabici przez najeźdźców. Pomoże także zrozumieć wyjątkową relację, jaka istniała pomiędzy Dalaj Lamą i Pałacem Potala, a rodem Mindrolling i klasztorem. 

Wielki Piąty Dalaj Lama Lobzang Gjatso odszedł w parinirwanę w 1682 roku. Aby zachować stabilne rządy oraz ukończyć budowę Pałacu Potala, regent Desi Sangdzie Gjatso ukrywał w sekrecie ten fakt przez wiele lat. Szósty Dalaj Lama Tsangjang Gjatso urodził się 1-ego marca 1683 roku, jednak został rozpoznany dopiero w 1688 roku.  Dopóki nie została wysłana w 1697 roku delegacja do chińskiego cesarza, chłopiec był ukrywany przed światem zewnętrznym. Wówczas to oficjalnie ogłoszono śmierć Wielkiego Piątego Dalaj Lamy oraz sformalizowano rozpoznanie Szóstego Dalaj Lamy. 

W 1701 roku na rozkaz Lhasanga, chana Choszutów (jednego z plemion mongolskich) i sojusznika Cesarstwa Chińskiego, regent został zamordowany. Szósty Dalaj Lama zasmucony tym faktem, porzucił święcenia kapłańskie i całkowicie zmienił swój tryb życia. Pomimo tego, że nie abdykował, odrzucił życie mnicha i zamieszkał w namiocie za północnym parkiem Pałacu Potala. 

W zapisach historycznych występują często wzmianki o jego przygodach na ulicach Lhasy. Znane powszechnie były jego zamiłowanie do trunków oraz podboje miłosne, ale także zasłynął z wyjątkowej poezji oraz jako twórca pieśni. Wielu wspaniałych mistrzów i nauczycieli mówiło i pisało o nim jako o urzeczywistnionym mistrzu (Mahasiddha). Wyjątkowo inteligentny oraz szczerze krytyczny w stosunku do obowiązujących systemów był bardzo bezpośredni i jednocześnie uczciwy w swoich przekonaniach. Chociaż kochany przez wielu ludzi, szczery i otwarty sposób bycia Szóstego Dalaj Lamy nie pasował do zasad panującego systemu, co w konsekwencji rodziło wiele wątpliwości oraz zamieszania. 

28-ego czerwca 1706 roku chan Lhasang w celu zdobycia większej władzy, wykorzystując zamieszanie zdetronizował Tsangjang Gjatso Szóstego Dalaj Lamę i powołał na ten urząd 25-cio letniego Lamę Ngałang Jeszie Gjatso.  

Chan Lhasang ogłosił, że Ngałang Jeszie Gjatso był prawdziwą inkarnacją Piątego Dalaj Lamy i uwięził rzeczywistego Szóstego Dalaj Lamę Tsangjang Gjatso. 

Podczas eskorty poza granice kraju, Tsangjang Gjatso Szósty Dalaj Lama napisał swój najsłynniejszy wiersz: 

„Biały żurawiu, użycz mi swych skrzydeł, nie polecę daleko, z Litangu powrócę.”

W wierszu tym przepowiedział swoje następne wcielenie i zgodnie z tą przepowiednią Siódmy Dalaj Lama Kelsang Gjatso urodził się w Litangu, we wschodnim Tybecie w 1708 roku. Wkrótce po napisaniu tego wiersza Szósty Dalaj Lama Tsangjang Gjatso zginął w tajemniczych okolicznościach. Są różne hipotezy związane z jego śmiercią – wg jednej miał zostać zabity przez żołnierzy podczas eskorty, inni wierzą, że Tsangjang Gjatso uciekł i żył przez wiele lat w ukryciu. W wyniku niewyjaśnionych okoliczności śmierci, Tsangjang Gjatso nie posiada swojego grobowca w Pałacu Potala. 

Po tajemniczej śmierci Szóstego Dalaj Lamy Tsangjanga Gjatso, chan Lhasang i jego kandydat na Dalaj Lamę podjęli próbę przejęcia tronu oraz władzy, jednak spotkało się to z rosnącym niezadowoleniem ludu. 

Korzystając z tej okazji, Mongołowie Dżungarscy ze wschodniego Turkmenistanu najechali Tybet i zabili pretendującego do tronu kandydata chana Lhasanga. Początkowo zyskali aprobatę Tybetańczyków, jednak zmieniło się to, gdy zaczęli grabić i niszczyć święte miejsca, świątynie oraz klasztory, a także mordować wielkich mistrzów, nauczycieli oraz praktykujących. Rozpoczęli systematyczne niszczenie Dharmy, a w szczególności buddyjskiej szkoły Njingma. Mindrolling będący jednym z czołowych centrów szkoły Njingma, położony w pobliżu Lhasy, która stanowiła przyczółek Mongołów Dżungarskich, stał się ich głównym celem. 

Klasztor Mindrolling założony przez Ciögjal Terdag Lingpę w 1676 roku, został właśnie dokończony i stał się głównym klasztorem szkoły Njingma oraz centrum nauki, kiedy doszło do inwazji Mongołów Dżungarskich. W 1718 roku najeźdźcy zniszczyli klasztor, który został całkowicie spalony oraz zamorodowali większość mnichów, dzierżyciela tronu, regenta i wielu dzierżycieli linii przekazu. Czterdzieści dwa lata po tym jak Ciögjal Terdag Lingpa założył klasztor Mindrolling, został on całkowicie zniszczony. 

W tym czasie narodził się Siódmy Dalaj Lama Kelzang Gjatso, reinkarnacja Szóstego Dalaj Lamy. Ze względu na burzliwą sytuację polityczną, 7-my Dalaj Lama został potajemnie wywieziony do klasztoru Kumbum zamiast do Lhasy. 

Inwazja Mongołów Dżungarskich obaliła władzę chana Lhasanga i jego kandydata na Szóstego Dalaj Lamę. W kolejnych latach Mongołowie Dżungarscy pozostali przy władzy siejąc olbrzymie spostoszenie. 

W 1720 roku Cesarz Kangxi wysłał swoje wojska by wesprzeć Tybetańczyków w wygnaniu Mongołów Dżungarskich, a Kelzang Gjatso został przewieziony do Lhasy i intronizowany jako Siódmy Dalaj Lama. 

Pema Gjurme Gjatso

Syn Ciögjal Rigzin Terdag Lingpy i wielkiej damy Jonten Dolmy, Pema Gjurme Gjatso był emanacją Hajagriwy, gniewnego aspektu Awalokiteśwary.

Po jego narodzinach ojciec Ciögjal Terdag Lingpa odprawił wszystkie tradycyjne rytuały kąpieli i udzielił inicjacji i błogosławieństw. Pema Gjurme Gjatso dorastał okazując wielką mądrość i głębokie zrozumienie ścieżki Bodhisattvy.

To było prawdziwe szczęście mieć za swoich nauczycieli ojca i wuja Lociena Dharmaśri, którzy kształcili go do najmłodszych lat. Pod ich opieką Pema Gjurme Gjatso dorósł ucieleśniając wszystkie cechy – mkhas btsun bzang gsum (mądrość, pilność i doskonałość). 

Zgodnie z przekazem posiadł on niezwykłą umiejętność zapamiętywania i rozumienia wszystkiego, co przeczytał lub usłyszał choć raz. Tak więc wyróżniał się wielce w nauce i głębokim rozumieniu filozofii. Dzięki tym zdolnościom, w obecności sangi, Pema Gjurme Gjatso uzyskał tytuł „Wielkiego Uczonego” Następnie kontynuował nauki przyjmując ogromną liczbę przekazów od wielu innych nauczycieli.

Jako, że był najstarszym synem wielkiego Tertona, mistrza i założyciela Mindrolling Ciögjal Rigzin Terdag Lingpy, Pema Gjurme Gjatso był przygotowywany do tego, aby dzierżyć tron Mindrolling jako drugi Tricien. Ciögjal Terdag Lingpa ogłosił, że jego linia przekazu będzie rodzinną, co oznacza, iż pochodzenie krwi będzie ważniejsze niż tradycja rozpoznania inkarnacji. 

Jednakże od najmłodszych lat Pema Gjurme Gjatso miał powołanie do monastycznego życia. Wbrew życzeniom ojca przyjął śluby mnisie i został wyświęcony goląc swoją głowę i prowadząc życia mnicha. (Członkowie rodziny Mindrolling, a w szczególności dzierżyciele tronu, nie mogą obcinać włosów na znak trzymania najwyższych ślubowań tantrycznych). 

W przepowiedniach Padmasambhavy jest wers, który mówi: „Jeśli Pema Gjurme Gjatso przejawi się jako wielki Ngagpa (mantrajana jogin) ziemia Tbetu wolna będzie od najeźdźców i wojny”. 

Jednakże, jak się wydaje, siły zdegenerowanych czasów były zbyt wielkie. Pema Gjurme Gjatso nie od razu zdecydował się porzucić monastyczne ślubowania i nadal wiódł życie mnicha. Historyczne zapisy mówią: „Przestrzegał perfekcyjnie i doskonale zewnętrznych ślubów pratimoksza, wewnętrznych bodhisattwy oraz sekretnych ślubów Mantrajana Widjadhary  (dzierżący mądrość mantrajany)”.

Jednym z niezwykłych aspektów jego życia, było przejawienie już od najmłodszych lat niezakłóconego wglądu – rigpy (rig pa’i rtsal). Otrzymał wiele przekazów, przestudiował ogromną ilość nauk. Instensywnie praktykował w odosobnieniu oraz pracował nad komentarzami i opracowaniami wielu rzadkich i głębokich nauk oraz przekazów. 

Wzmocnienie sił zdegenerowanych czasów doprowadziło jednak do tego, że Pema Gjurme Gjatso nie był w stanie wykonać 3 poleceń swego ojca i nauczyciela, Ciögjala Terdag Lingpy. Mówi się, że:

1. Przyjął święcenia kapłańskie, decydując się zostać mnichem zamiast kontynuować linię rodzinną.

2. Ogolił głowę pomimo tego, że Terdag Lingpa nakazał, by dzierżyciele linii Mindrolling nie obcinali włosów na znak bycia praktykującym Mantrayanę. Uważano również, że obcinanie włosów może skrócić życie. 

3. Z jakiś powodów nie mógł także zakończyć podczas odosobnienia konkretnej praktyki zadanej przez ojca. 

Nasi nauczyciele wyjaśnili, że powodem niespełnienia tych poleceń nie jest po prostu to, że Pema Gjurme Gjatso nie był w stanie ich wykonać, ale że zaistniało wiele przyczyn i warunków, które doprowadziły do ​​tej sytuacji. Najważniejszym z nich była karma wszystkich czujących istot, a zwłaszcza mieszkańców Tybetu. Brak zasług jako zbiorowej karmy uwypuklił grę takich niefortunnych wydarzeń. Wydaje się zatem, że Pema Gjurme Gjatso z powodu niemożności podążania za instrukcjami swojego nauczyciela napotkał fatalną przeszkodę w życiu i działalności.

Po parinirwanie Ciögjal Terdag Lingpy, Pema Gjurme Gjatso został intronizowany jako drugi dzierżyciel tronu, Mindrolling Tricien i wspierany przez swojego wuja Lociena Dharmaśri zaczął podejmować obowiązki związane z zarządzaniem klasztoru Mindrolling, który wtedy zyskał na znaczeniu jako wiodący klasztor i instytut naukowy w Tybecie.

Bliska relacja pomiędzy Ciögjal Terdag Lingpą i Wielkim Piątym Dalajlamą, a także klasztorem Mindrolling znajdującym się w pobliżu stolicy Tybetu, Lhasy, sprawiły, że członkowie Mindrolling musieli mieć wiele obowiązków i powiązań ze stolicą. Wymagało to ciągłych podróży i kontaktów z Pałacem Potala.

W 1718 roku, w Roku Ziemskiego Psa, Mongołowie Dżungarscy najechali Tybet. Gdy rozpoczęła się wojna, przemoc i zniszczenie, zarówno Locien Dharmaśri, jak i Pema Gjurme Gjatso zostali wezwani do Lhasy. Mimo wielu wysiłków nie udało się jednak zatrzymać silnych wojsk mongolskich, a atakujące oddziały pod dowództwem generała Tha’i Dżi’i schwytały zarówno Lociena Dharmaśri, jak i Pema Gjurme Gjatso, a także wielu innych starszych nauczycieli i urzędników.

Po śmierci Lociena Dharmaśri (patrz poprzedni rozdział) Mongołowie Dżungarscy następnie stracili Pema Gjurme Gjatso poprzez ścięcie. Według opowieści przekazywanych przez wieki mówi się, że żołnierze nie byli w stanie wykonać wyroku i po wielu próbach ostatecznie zapytali, dlaczego ich miecze nie mogą ściąć mu głowy. Pema Gjurme Gjatso wyjaśnił, że oczyścił wszystkie zaciemnienia trzech drzwi, więc jego ciało fizyczne nie może zostać skrzywdzone. Miał jednak jedno zaciemnienie, które nadal wymagało oczyszczenia. W ciągu swojego życia nie wypełnił trzech głównych poleceń swojego nauczyciela i zlekceważył wagę kontynuowania linii, powodując w ten sposób wiele daleko idących konsekwencji. Żołnierze, którzy byli już zdesperowani, aby wypełnić swoje rozkazy, zapytali, czy jest coś, co mogliby zrobić i co pozwoliłoby im odciąć mu głowę. Mówi się, że Pema Gjurme Gjatso, ze współczującego serca, odpowiedział, że powinni zakryć mu głowę różnymi splamionymi artykułami (drib), a następnie uderzyć go mieczem w szyję. Z powodu jednego zaciemnienia, jakie miał, osiągną to, czego potrzebują. Zrobili to i jego głowa upadła na ziemię. W tej samej chwili głowa posągu Hajagriwy w Samje (pobłogosławiona i poświęcona przez Padmasambhawę) również upadła na ziemię. Mimo, że posąg został naprawiony, do dziś na szyi posągu widoczny jest znak. Pema Gjurme Gjatso miał wtedy 33 lata.

Kolejne części historii Mindrolling zostaną dodane, gdy tylko będą dostępne.